Maribel Aiertza: "Istorio honek abenturen bidez gogoeta asko eragiten dituela uste dut"
Armiarmak parapentean liburua (Elkar, 2017ko maiatza) kaleratu berri du Maribel Aiertza Rementeriak (Etxebarria, 1962). Xaguxar 225 bildumaren barruan, 8 urtetik gorako umeei zuzenduta dago.
Zer aurkituko dute umeek Armiarmak parapentean lanean?
Batik bat entretenimendua. Haur literatura idazten dugunean, batez ere hori da bilatzen duguna. Baina istorio honek abenturen bidez gogoeta asko eragiten dituela uste dut. Protagonistak Abelardo eta Gabriela anai-arrebak dira, eta istorioa armiarma horien ikuspegitik kontatuta dago. Parapentean doazela munduari goitik begiratu, eta lurra non hartuko duten aukeratzerakoan hiriari begiratuta zezen plaza bat aukeratzen dute, baina hegaldia ez zaie pentsatu moduan irteten. Haizea gaiztotu, eta banatu egiten ditu; bata bestearengandik urrundu, eta bakoitza leku eta egoera xelebreetan erortzen da. Nahikoa lan izango dute berriz elkartzeko, eta abentura eta arrisku nahikoa pasatu beharko dituzte. Hegan egin nahi izan dute, baina lurrean ibili beharko dira, eta hor beste animalia txikiago, handiago eta gizakiekin aurkituko dira. Gogoeta hortik etorriko da; gizakien portaerak, animalia eta gizakien arteko harremanak eta halako gogoeta ugari izango dituzte.
Jokin Mitxelena ilustratzailearen marrazkiekin osatu duzue liburua. Aurretik lan egin ahal duzue elkarregaz?
Lehen aldia izan da, baina ez dut uste azkena izango denik. Lan zaila eduki du, baina banekien Jokinek egin ahal zuela, eta horregatik proposatu nuen bera. Euskal Herriko marrazkilari onenetarikoa da, eta bion arteko liburu honetan lan handia egin du. Nahikoa konplikatua da marrazkilari batentzat hain dimentzio desberdinetako elementuak irudi berean sartzea. Artista ona eta handia da, esperientzia handia daukana liburugintzan, eta benetan asmatu du, baina ez nion lan erraza jarri. Halako bilduman indar handia hartzen du marrazkiak eta bere marrazkien bidez istorio bat kontatzen du.
Noiz eta zerk bultzatuta hasi zinen haur literatura idazten?
Gaztetxotatik idazten dut, baina liburuak argitaratzen 2010a arte ez nintzen hasi. 2010ean Elkarregaz argitaratu nuen lehenengo helduentzako fikziozko liburua: Tigreak hondartzan. Eta horren ondoren sartu nintzen haur literaturan. 2012an argitaratu nuen Mara eta izar saltzailea Ibaizabalegaz. Gero, 2014an Munstro bat edukiontzian Elkarregaz argitaratu nuen. 2016an Jauregiko sekretua Ibaizabalegaz, eta orain Armiarmak parapentean. Haur literaturan argitaletxekoek zirikatuta hasi nintzen. Helduentzako lehenengo lan harekin irten nintzen liburuen plazara, eta argitaletxekoak esan zidan ea zergatik ez nuen probatzen haur eta gazte literatura. Egia esan, betidatik gustatu zaidan sail bat da, nahiz eta heldua izan jarraitu eta irakurri izan dudana. Probatzen hasi eta gustura nago sail horretan; umeak benetan esker onekoak dira.
Zure lanen artean zein duzu kuttunena edo bereziena?
Momentuan momentuko gauza egiten duzunean eta hori biribiltzea lortzen duzunean beti geratzen zara gustura lan horregaz. Haur literatura idazten dudanean, ikastetxeekin eta irakurleekin harreman zuzena daukagu, eta harreman hori oso aberatsa da umeentzat, eta baita idazleontzat ere. Denetatik ikasten noa, eta batak besteari laguntzen dio. Idazle ibilbidean denetariko esperientziek laguntzen dizute.
Mitxelena eta Aiertza liburuaren aurkezpenean.
Argazkia: Elkar.
1989an Euskadi Saria jaso zenuten Mikel Lertxundi senarrak eta biok, Lertxundi, euskaradun arte unibertsala saiakera liburuagatik. 1988an argitaratu genuen, eta liburu garrantzitsua izan zen. Bere garaian argitalpen berritzailea izan zen: hiru hizkuntzatan idatzita, aurkezteko modua, testuak, argazkiak… Mikel Lertxundiren arte-filosofian sakontzen zen, eta horretarako euskal kulturako egile garrantzitsuenetariko batzuen kolaborazioa eduki genuen: Jose Migel Barandiaran antropologiatik, Txillardegi hizkuntzalari moduan, Xabier Amuriza bertsogintzatik… Euskal kulturako adar desberdinek Lertxundiren lana girotu zuten. Kolaborazio garrantzitsuekin osatutako behar handi bat izan zen. Ez da sari bakarra. 2014an EHUren?Donostiako Filosofia fakultatearen Oihenart Aforismo Lehiaketan saritu zintuzten. Saria ezustekoa izan zen. Dena eta ezer ez bilduma aurkeztu nuen. Aforismoak betidanik jarraitu eta gustuko izan ditut. Momentu hartan ez nuen denbora handirik, eta nire buruari jarritako erronka izan zen. Aforismoak esaldi bateko kontuak dira askotan, eta halako erronka jarri, aurkeztu eta saritua izatea ezusteko polita izan zen. Sariek gehiago idazten jarraitzeko motibazioa ematen dute. Genero desberdinak landu dituzu. Zeinetan aritu zara gusturen? Ala unean uneko hautuak izan dira? Dena egiten da guztiz aberasgarria. Saiakera oso aberatsa da, eta batez ere esperientzia horretan halako jendeagaz lan egitea guztiz aberasgarria da. Geuk argitaratu genuen liburua izan zen. Hau da, sortu, inprimatu eta zabaldundera arte egin genuen gauza bat da, eta saritua izan zena, gainera. Gaztetxotatik ikutu ditut alor denak; gogoratzen naiz antzerkiak idatzi nituela gaztetan, eta baita poesia ere. Helduentzako nahiko nuke zerbait gehiago egin, baina ea denbora luzeagoa noiz hartu ahal dudan eta patxada pixka bat.“Mitxelena artista handia da; benetan asmatu du, ez nion lan erraza jarri”
Zure lanen artean zein duzu kuttunena edo bereziena?
Momentuan momentuko gauza egiten duzunean eta hori biribiltzea lortzen duzunean beti geratzen zara gustura lan horregaz. Haur literatura idazten dudanean, ikastetxeekin eta irakurleekin harreman zuzena daukagu, eta harreman hori oso aberatsa da umeentzat, eta baita idazleontzat ere. Denetatik ikasten noa, eta batak besteari laguntzen dio. Idazle ibilbidean denetariko esperientziek laguntzen dizute.
Berriatuan bizi zara, eta herriko Urepel aldizkariaren sorreran parte hartu, eta zuzendari izan zinen. Kazetaritzara bueltatzeko asmorik ba al duzu? Zazpi bat urte bete zituen esperientzia polita izan zen. Orduan zinegotzi zen Javi Perezek herria dinamizatzeko aldizkaria sortzea proposatu, eta nik halako amuak erraz irensten ditudanez, diseinatu eta bion artean taldea osatu genuen. Jende asko ibili ginen horretan, eta bere ale onak eman zituela uste dut. Bilatzen genuen dinamika sortzea lortu zuen. Halako gauzarik egiteko asmorik ez dut momentuz. Zer proiektu dituzu esku artean edo etorkizunera begira? Uste dut haur literaturan jarraituko dudala, eta ea helduenean beste zerbait egiten dudan. Hezkuntza eta literaturako eskolako materiala prestatzen kolaboratzen dut Ibaizabal argilatetxeagaz. Gero egongo dira beste proiektu batzuk, beharbada, literatura beste zerbaitekin lotuta. Oraindik ezer aurreratu ezin den mailan dauden proiektuak dira. Gure lanbidea eskultura ere bada, senarragaz kolaboratzen dut alor horretan. Gure ogibidea hori da, eta hor ere irtengo dira elkarlanean egindako proiektuak, beharbada, ikus-entzunezko mailan edo… Artistak beti gabiltza zerbaitetan; sormena beti egon behar da martxan. Nahiz eta hartzaileak eta babesleak ez dauden momentu bizkorrenean, sortzailea beti dago lanean“Gustura ari nazi haur literaturan; umeak benetan esker onekoak dira”
