Ane Irabazal: "Gu ez gara gai gauzak aldatzeko, kontatzeko baizik"
“Gatazka eremuetan egotean, askotan galdetzen diot nire buruari zertarako egiten dudan lan. Herritarrek askotan galdetzen digute ea eurei laguntzeko gai garen. Egia esan behar diegu. Gu ez gara gai gauzak aldatzeko; kontatzeko eta ezagutzera emateko baizik. Inpotentzia eta barne kontraesan handia sentitzen dut batzuetan”. Palestina, Egipto, Siria, Balkanak…, hainbat gatazka eremutan egon da Ane Irazabal freelance kazetaria. Horietan gertatutakoak kontatzen ditu, baina mikroa alde batera uztean eta kamera itzaltzean, bizitakoa “norberagaz” geratzen dela aitortu du, denbora pasatzean hasten dela barneratzen.
“Herrialdeen egoera ezagutzera goaz kazetariak, eta ordu edo egun batzuk igarota etxera joaten gara. Distantzia hori oso gogorra izaten da askotan; bai jasateko eta barneratzeko ere. Nire rola zein den zehazteko, alegia”. Bizitakoa adibide hartuta, kazetaritza eta pertsona arteko banaketa egitea batzuetan “zaila” dela dio. “Orain gutxi gertatu zait, Bosnian, Siriako emakume kurdu batekin. Nire adinekoa zen, eta lau seme zituen. Guztiz abandonatuta zegoen eraikin batean, zeharo bustita. Hori ikustean, bere lekuan ni egon nintekeela pentsatu nuen”.
Bizitakoaren eragina
2004ko Gazako gerran egotean, ez zituela gerren ondorioak pairatuko pentsatu zuen. Gauzak ez ziren hala izan. “Etxean nengoela hegazkin edo helikoptero baten hotsa entzutean salto egiten nuen; ez nintzen konturatzen eraginak ere badituela gerra kazetari izateak”. Poliki barruan pilatzen joaten dira esperientziak: “Tristura handia sentitzen da, gure lanak ez duela ezertarako balio ohartzen zarelako”.
81 urte igaro dira faxistek Gernika bonbardatu eta Agirrek eta gorriek egin zutela esan zutenetik. Euskal Herria gatazka eremu izan da. Munduan hainbat gatazka eremu daude oraindik ere.
Balkanetako gatazka da, gaur egun, ahanzturan eror daitekeenetako bat. “Europan, Balkanetako ibilbide ofiziala itxi zenetik, fokuetatik urruti dauden eta ezagutzen ez ditugun gatazka leku asko daude”.
Asilo eskatzaileek bestelako bideak bilatu dituzte, eta Bosnia dela horietako bat esan du Irazabalek. “Serbian harrapatuta daudenak Bosniara joaten dira, handik Kroaziara zeharkatzeko esperantzaz. Kroaziako polizia oso bortitza da; harrapatu eta Bosniara deportatzen ditu”. Han milaka errefuxiatu geratzen direla pilatuta esan du, ezer egin ezinik: “Bosniak ez dauka asilo eskatzaileei laguntza antolatua eskaintzeko baliabiderik”. Balkanetako egoera puri-purian dago, baina Italiak duen garrantzia berebizikoa da errefuxiatuen kasuan. Ondo ezagutzen du. “Errefuxiatuen gaian Europako Batasunean Italiak duen pisua berebizikoa da, baina arreta mediatikoa batzuetan oso zitala izaten da; fokua lekuz aldatzen doalako momentuoro”. Errefuxiatuen egoera “inflexio puntu garrantzitsuan” dagoela uste du. “Eskuin mutur ultranazionalista boterean dago Italian. Salvini oso indartsu dago; astero proposamen politiko bat egin, eta gai da aurrera eramateko. Barne ministro izendatu zutenetik, gerra pertsonala hasi du Mediterraneo itsasoan lanean ari diren Gobernuz Kanpoko Erakundeen aurka. Mediterraneotik kanpo nahi ditu denak. Poliki haien kriminalizazioa zabaltzeko estrategia bat ari da egiten”. Italiaren boterea Hasieran, GKEei Italiako portuetan porturatzea debekatu zietela dio, eta azkenaldian kriminalizazio prozesu horretan, aurrerapauso arriskutsuak egiten ari dela: “Erreskate lanetarako Italiako kostazainekin koordinatu beharrean, Libiako kostazainekin koordinatu beharko dituzte operazioak, eta hori probokazio oso handia da. GKEek arazo asko izan dituzte Libiako kostazainekin. Erasotu egin dituzte”. Salvinik Libia hegoaldean erregistro edo kanpaleku handiak egitea proposatu duela azaldu du Irazabalek. “Italiako gobernua akordio batera iristen ari da Libiako miliziekin, eta horiek dira pertsonen trafikoagaz aberasten direnak. Hipokresia handia ikusten da Italiako agintarien artean, iheslariak Italiara ez iristeko deabruagaz sinatzen baitituzte akordioak”. Gatazka tokietan egiak dira lehenbiziko biktimak; eufemismoen garaian gaude. Europako mugimendu ultraeskuindarrek proposatzen dituzten gauzak beste herrialdeek “kopiatzen” dituztela argi du: “Italiak sekulako pisua dauka Europako agintariengan. Nola egin nire etsaiak irabaz ez dezan? Nire etsaiak proposatutakoa nirea hartuta. Hori da Europako politikarien sistema, besteena hartzea, arazoei aurre egin beharrean”.“Errefuxiatuen kasuan, arreta mediatikoa batzuetan oso zitala izaten da. Fokuetatik urruti dauden eta ezagutzen ez ditugun gatazka leku asko daude”
