Bakardadearen eta konplizitatearen arteko hari fina
Patri Etxegarairen erakusketa Ziortza-Bolibarren, “Geuretik sortuak” egitasmoaren baitan.
Ziortza-Bolibarreko Simon Bolivar museoa ez da ohiko museo gune bat. Ez da areto zabal eta hotzak dituen erakusketa zentro bat. Hala ere, azken hilabeteotan, Nafarroako Lesaka herritik etorritako artista baten lanak goitik behera astindu du herria: Patri Etxegaraik, “Hankabako” ezizenez ezagunak, Simon Bolivar museoa bihurtu du artearen eta errelato sakonen erdigune.
Erakusketa “Nola lan, hala jan” izenpean aurkeztu da, eta “Geuretik sortuak” egitasmoaren baitan sortu da. Udalbiltzak antolatutako ekimen honetan, Euskal Herri osoko artistak aukeratzen dituzte herri ezberdinetan egonaldiak egin eta bertako testuinguruan sustraitutako lanak sortzeko. Betiere, euskara ardatz hartuta.
“Erakusketak ez dauka zerikusi zuzenik Simon Bolivarrekin,” azaldu zuen Etxegaraik inaugurazio egunean, “baina egonaldian zehar herri honekin izandako lotura puntu batzuk islatzen dira.”
Herriaren ispilu. Ziortza-Bolibarrek eta Lesakak ez dute elkarrekin lotura zuzenik. Hala ere, artistaren esanetan, badaude “mendiko herri euskaldun izatearen” ondorioz partekatzen dituzten ezaugarriak. Hori agerian geratzen da erakusketan, non herriari buruzko errelatoak eta bizipen pertsonalak nahasten diren.
Erakusketaren ildo nagusiak ugariak dira, eta sakonak: bakardadea, herriaren isolamendua, herriarekiko maitasun-gorrotoa, naturarekiko harreman bitala, misoginia, emakume izatearen kondizioa, indarkeria mota ezberdinak eta autodefentsa, konplizitateak eta laguntasuna, familia eta arbasoak, dolua, tradizioak eta horiek apurtzeko grinak.
Erdia Aroko iruditegiaren presentzia ere ez da kasualitate hutsa. “Azkenaldian gure lagunen artean piztu da barneko sua gai horren inguruan aritzeko,” dio artistak, “eta hemen ere ageri da islatuta.”
Sormen prozesua bistaratuta. Erakusketaren beste atal bat kartelgintzaren ingurukoa da: festetarako, kontzertuetarako zein Palestina bezalako kausen aldeko aldarrikapenetarako kartelak nola sortzen dituen erakusten du Etxegaraik. Prozesuaren fase ezberdinak ikusgai jarri ditu. Hori guztia, bost urtez buru-belarri kartelgintzan aritu den lanaren ondorio.
Halaber, bere familiako argazki zahar bat ere ageri da: 14 anai-arreba zituen aitatxia irudikatzen da bertan. “Nire arbasoen presentzia ekarri nahi izan dut hona,” aitortu zuen Etxegaraik.
Argazki-kaxa baten barruan. Erakusketako beste bitxikerietako bat argazkigintza estenopeikoa da. Kamera konbentzionalik gabe ateratako argazkiak dira, zapata-kaxa estiloko egitura batekin egindakoak. “Zulo batetik sartzen da argia, eta aurpegietara gerturatuz, flash batekin efektu oso indartsua sortzen da,” azaldu zuen artistak.
Oihalak, marrazkiak eta dolua. Mantel eta kuxin-serie batek etxeko intimitatea eta artea uztartzen ditu. Serigrafiaren teknika erabilita, forma txikiko elementuak askotariko testura eta efektuekin errepikatzen dira. Marrazkietan heriotzaren dolua ageri da, baina artistaren esanetan, “batentzat heriotza irudikatzen duen hori, beste baten begietara bestelako zerbait izan daiteke. Ez da azalpen askorik behar.”
Aitaren eta lagun baten heriotza irudikatu ditu bereziki.
Euskara eta sorkuntza, eskutik helduta. “Nola lan, hala jan” erakusketak ez du soilik artearen adierazpide anitz eskaintzen. Euskara da pieza guztien hizkuntza, eta horixe da “Geuretik sortuak” egitasmoaren muina: euskaraz sortu, euskaraz adierazi, euskaraz komunikatu.
Patri Etxegarairen erakusketa irailaren amaierara arte egongo da ikusgai Ziortza-Bolibarko Simon Bolivar museoan.
