Zintek ordezkatuko dute antzarra Markina-Xemeingo aratusteetan
Markina-Xemeinen, azken urteetan antzar jokoak eragin duen eztabaida luzeari irtenbide bat emateko, Zaldi zinta jokoa antolatzea erabaki dute aurten. Aspaldiko zinten jokoa eredu hartuta eta zaldiak daukan protagonismoa mantenduz, ikuskizun berri bat sortu dute, antzarraren ordez zintak erabiliz.
Antzar jokoan benetako antzarrak, hau da animaliak erabiltzearen aurkako protestak gehituz joan ziren azken urteetan, eta iaz, animaliak ez erabiltzea adostu zuten. Horren ordez, baina, zer erabili ez ziren bat etorri parte-hartzaile, antolatzaile, ekologi talde eta udal ordezkariak, plastikozko antzarra ere ez zuten-eta batzuk egoki ikusten. Hori dela eta, bertan behera geratu zen Antzar jokoa, eta hausnarketarako tartea zabaldu zen.
Aurten berriz, XVII. mendetik datorren usadioa berreskuratuko dute, eraldatuta. Aspaldiko zinta jokoa indarberrituko dute alde batetik, eta Markina-Xemeinek baserri munduagaz duen loturari garrantzia emanez, zaldiaren protagonismoa ere mantendu nahi izan dute, proba modura.
Ikuskizunagaz gain, jolas parte hartzaile bat izatea ere bada asmoa. Beraz, zaldi eta zaldizkoaren jokoa amaitutakoan, zintak beherago jarri eta jolaserako tartea zabalduko dutela jakitera eman dute.
Antzar jokoaren ordez, otsailaren 26an 12:00etatik 12:45era egingo den jokoan parte hartu nahi dutenek, otsailaren 17a orduko eman behar dute izena udaletxeko harreran, telefonoz 94 616 74 75 zenbakira deituta edo udala@markina-xemein.eus posta elektronikora idatzita. Parte hartu ahal izateko 18 urte baino gehiago eduki behar dira, eta zaldia norberak jarri behar du.
Aldaketa ugari. Aurtengoa ez da Antzar jokoak Markina-Xemeinera ailegatu zenetik izan duen aldaketa bakarra. Garai ezberdinek aldaketa ezberdinak ekarri dituzte; lehen antzarrak bizirik jartzen ziren esate baterako, eta ordutik hil eta gero eskegiten ziren jokorako. Motor gainean ere ospatu zen jaia, eta leku aldaketak ere jasan ditu. Orain, berriz, zintek antzarraren lekua hartuko dute.
Antzar jokoa, oilo jokoa eta oilar jokoa ez dira bertokoak jatorriz; Frantziako Landetatik ekarritakoak dira XVII. mende amaieran edo XVIII. hasieran. Gipuzkoan hasi ziren, lehenengo, atzerriko joko horietan; Bizkaian, Markina izan zen jokoa ekarri zuen lehen herria.
Hasiera batean, erdi-aro estiloko torneoak ziren, eta antzarraren burua ezpata bategaz ebagiten zuten. Baina denboragaz jokoa aldatzen joan zen eta antzararen zama esku bakar bategaz eteten ahalegindu behar ziren zaldunak gero.
Antzarrak bizirik eskegiten ziren lehen, eta zama koipez igurtzen zen, errazegia zelako bestela zama etetea. Horrela egiten zen Markinan ere XVIII. gizalditik 1950. hamarkadan desagertu ziren arte.
Primo De Riveraren diktaduran debekatu egin ziren horrelako ikuskizunak, baina, hala ere, antzar jokoa egiten jarraitu zuten Markinan, eta urtero antolatzen zuten aratusteetan. Galdu bazen, ez zen izan inork galarazi zuelako, inguruan zaldirik ez zegoelako baino. Zaldien faltan, motorragaz antolatu zituzten azken urteetan. Baina, jokoa era horretara eginda bere nortasuna galtzen zebilela ikusi zuten herritarrek, eta beraz, ez antolatzea erabaki zuten.
Hogei urte baino gehiagoko hutsunea eta gero, 1979. urtean, Guraso Elkarteak eta Zerutxu Kultur Taldeak bultzatuta, antzar jokoa berreskuratu zen berriro.
Antzar jokoa Markinara ailegatu zenean, XVIII. mendean, Guen Kalean edo Amore kalean egiten zen. Antsotegiko jauregia eta Amorototarren etxe bitartean jartzen zen soka. Gero, Zelaira eroan zen jokoa, eta soka bi arbola artean jartzen zen. Kiosko berria egin ondoren, goiko bidean egiten hasi ziren, baina 2004. urtean Zelaiko goiko pasealekura eroan zuten berriro jokoa. 2011. urtean Zelai barrenera eraman zituzten antzarrak, beheko partera, bidearen norabide aldaketaren eraginez.
Markina-Xemeingo antzar jokoa.
Gazte bat antzarrari lepotik kolpeta, Markina-Xemeingo antzar jokoan.
