Zahartzaroaz eta emakumeen ahalduntzeaz ariko dira Lea-Artibain
Lea-Artibai Amankomunazgoaren Zainduz programaren barruan, zahartzaroari eta emakumeen ahalduntzeari buruz jarduteko hitzaldi saioak egingo dituzte Lea-Artibaiko sei herritan. Bizitzen Fundazioko kideek emango dituzte berbaldiak, eta bihar arratsaldean Mendexan izango da lehen saioa. Printzipioz pertsona nagusiei zuzenduta daude, gizon zein emakumeei.
Izko Cardenal Bizitzen Fundazioaren koordinatzaile nagusiaren berbetan, batik bat zahartzarora heltzean emakumeek duten papera azpimarratu nahi dute.
Adin horretan oso ikustezina den bazterketa mota bat dagoela dio, edadismoa edo adinkeria deritzona. Adin arrazoiengatik pertsonak baztertzeari deitzen zaio; kasu honetan pertsona nagusiei dagokien bazterketa da: “Hori pairatzen duten gehienak emakumeak izaten dira, baita gizonezkoak ere, baina askoz gutxiago. Zentzu horretan intersexionalitatea batu egiten da bai zaharra izateagatik eta emakume izateagatik”.
Hitzaldien bidez, parte hartzaileak arazo hori ezagutzea eta berataz jabetzea da helburua. Eta hortik abiatuta emakumeen zahartzaroa aukera on bat bezala ikustarazi nahi dute. Hain zuzen, hausnarketa horretatik abiatuta, pertsona nagusiek ahalduntze prozesu bat hasteko. “Horretarako ezinbestekoa da jakitea zer den adinkeria; egunerokotasunean zernola ematen diren halako egoerak”, zehaztu du Cardenalek.
Bizkaiko eta Gipuzkoako hainbat herritan eman dituzte zahartzaroa eta ahalduntzeari buruzko hitzaldiak, eta Bizitzen Fundazioko koordinatzaile nagusiak dioenez, saioak hasi eta berehala ulertzen dute zeintzuk diren jarrera edadista horiek, eta hainbat adibide ateratzen dira.
“Zahartzaroak aukera on bat ematen digu; ustez denbora libre askoz gehiago dugulako, baita askatasun gehiagorekin sentitzen garelako hainbat gauza esateko eta egiteko. Zahartzaroa une oso egokia da ahalduntze prozesu hori gauzatu eta nagusien eskubideak eskatzeko edota berriro eskuratzeko”.
Ahalduntze prozesua pertsona bakoitzaren prozesu bat dela azaldu du Cardenalek. Eta ahalduntze prozesua gauzatzeko lehenik eta behin norbera kontziente izan behar da zeintzuk gabezia dituen.
Era berean, pertsona nagusiekiko zelako jarrerak dauden aztertzea ere beharrezkoa dela deritzote. “Honen inguruan lan egiteko, eta bakoitza bere buruaren jabe izateko aukerak daude”.
Estereotipo eta eufemismo. Zaharrekiko dauden estereotipoez ere berba egingo dute. Adibide esanguratsuak eman ditu Cardenalek. “Askotan esaten da zahartzarora heltzean ume bihurtzen zarela nolabait. Hori ere esaldi oso edadista da; inor ez da bueltatzen haurtzarora. Pertsona nagusiak zahartzaroan daude, eta hori da beraien etapa bat. Eta esaterako, aurreko astean jubilatuen mobilizazioa zela-eta, twitterren ikusi genuen askok jartzen zutela gure zaharrak, gure nagusiak. Hori berez bada edadista. Inork ez du esaten gure helduak, baina bai gure emakumeak, gure umeak… Naturalizatuta dagoen zerbait da, eta normalean gure hori kutsu paternalismo batekin erabiltzen da”.
Dioenez, euskaraz ez da hain nabaria baina gazteleraz horrelako eufemismo asko erabiltzen dira: “Ez da esaten vieja edo viejo; persona mayor esaten da, baina mayor norekiko?”.
Zaharra hitza balioan jarri nahi dute, zentzu positiboa badaukalako, eta horren inguruko hausnarketa egitera bultzatuko dituzte. “Haiengan zerbait piztu edo sortu nahi dugu, haiek esateko ‘bai egia da halako egoerak bizi edo halako esaldiak entzuten ditugula, eta nola hasi gaitezke hau aldatzen edo eraldatzen’. Hori beste pauso bat izango litzateke, baina printzipioz hitzaldien helburua da nagusien parte hartzea sustatzea”.
HITZALDIAK:
Adin horretan oso ikustezina den bazterketa mota bat dagoela dio, edadismoa edo adinkeria deritzona. Adin arrazoiengatik pertsonak baztertzeari deitzen zaio; kasu honetan pertsona nagusiei dagokien bazterketa da: “Hori pairatzen duten gehienak emakumeak izaten dira, baita gizonezkoak ere, baina askoz gutxiago. Zentzu horretan intersexionalitatea batu egiten da bai zaharra izateagatik eta emakume izateagatik”.
Hitzaldien bidez, parte hartzaileak arazo hori ezagutzea eta berataz jabetzea da helburua. Eta hortik abiatuta emakumeen zahartzaroa aukera on bat bezala ikustarazi nahi dute. Hain zuzen, hausnarketa horretatik abiatuta, pertsona nagusiek ahalduntze prozesu bat hasteko. “Horretarako ezinbestekoa da jakitea zer den adinkeria; egunerokotasunean zernola ematen diren halako egoerak”, zehaztu du Cardenalek.
Bizkaiko eta Gipuzkoako hainbat herritan eman dituzte zahartzaroa eta ahalduntzeari buruzko hitzaldiak, eta Bizitzen Fundazioko koordinatzaile nagusiak dioenez, saioak hasi eta berehala ulertzen dute zeintzuk diren jarrera edadista horiek, eta hainbat adibide ateratzen dira.
“Zahartzaroak aukera on bat ematen digu; ustez denbora libre askoz gehiago dugulako, baita askatasun gehiagorekin sentitzen garelako hainbat gauza esateko eta egiteko. Zahartzaroa une oso egokia da ahalduntze prozesu hori gauzatu eta nagusien eskubideak eskatzeko edota berriro eskuratzeko”.
Ahalduntze prozesua pertsona bakoitzaren prozesu bat dela azaldu du Cardenalek. Eta ahalduntze prozesua gauzatzeko lehenik eta behin norbera kontziente izan behar da zeintzuk gabezia dituen.
Era berean, pertsona nagusiekiko zelako jarrerak dauden aztertzea ere beharrezkoa dela deritzote. “Honen inguruan lan egiteko, eta bakoitza bere buruaren jabe izateko aukerak daude”.
Estereotipo eta eufemismo. Zaharrekiko dauden estereotipoez ere berba egingo dute. Adibide esanguratsuak eman ditu Cardenalek. “Askotan esaten da zahartzarora heltzean ume bihurtzen zarela nolabait. Hori ere esaldi oso edadista da; inor ez da bueltatzen haurtzarora. Pertsona nagusiak zahartzaroan daude, eta hori da beraien etapa bat. Eta esaterako, aurreko astean jubilatuen mobilizazioa zela-eta, twitterren ikusi genuen askok jartzen zutela gure zaharrak, gure nagusiak. Hori berez bada edadista. Inork ez du esaten gure helduak, baina bai gure emakumeak, gure umeak… Naturalizatuta dagoen zerbait da, eta normalean gure hori kutsu paternalismo batekin erabiltzen da”.
Dioenez, euskaraz ez da hain nabaria baina gazteleraz horrelako eufemismo asko erabiltzen dira: “Ez da esaten vieja edo viejo; persona mayor esaten da, baina mayor norekiko?”.
Zaharra hitza balioan jarri nahi dute, zentzu positiboa badaukalako, eta horren inguruko hausnarketa egitera bultzatuko dituzte. “Haiengan zerbait piztu edo sortu nahi dugu, haiek esateko ‘bai egia da halako egoerak bizi edo halako esaldiak entzuten ditugula, eta nola hasi gaitezke hau aldatzen edo eraldatzen’. Hori beste pauso bat izango litzateke, baina printzipioz hitzaldien helburua da nagusien parte hartzea sustatzea”.
HITZALDIAK:
- MENDEXA: Otsailak 28 (eguaztena), 17:00etan, Jubilatuen elkartean.
- ISPASTER: Martxoak 6 (martitzena). 17:00etan, Iñigo Egiluz udal aretoan.
- GIZABURUAGA: Martxoak 7 (eguaztena). 17:00etan, Jubilatuen elkartean.
- BERRIATUA: Martxoak 13 (martitzena). 17:00etan, Jubilatuen elkartean.
- ETXEBARRIA: Martxoak 14 (eguaztena). 17:00etan, Jubilatuen elkartean.
- ZIORTZA-BOLIBAR: Martxoak 21 (eguaztena). 17:00etan, udaletxeko batzar gelan.
