Andabieei buruzko erakusketa inauguratu dute Simon Bolivar Museoan

2018/07/24

Simon Bolivarren jaiotzaren 235. urteurrena eta Simon Bolivar Museoaren 35. urteurrena ospatu dute gaur, eta Ziortza-Bolibarko Andabideak erakusketa zabaldu dute. Hildakoak eroateko bideak ziren andabideak. Hau da, norbait hiltzean, etxetik elizara bitartean egin beharreko bideak. Hiru zatitan egituratuta dago. Museoaren beheko solairuan, alde batetik, hilburukoari edo testamentuari buruzko informazioa dago. Erakusketaren parte garrantzitsuenean askotariko andabideak ageri dira. Hain zuzen, garai bateko andabideak zeuden egungo argazkiak sartu dituzte, eta zeintzuk joaten ziren Bolibarko San Tomas elizara, eta zeintzuk Ziortzako Andra Mariaren elizara. “Erakusketa xumea da, baina, eduki aldetik aberatsa, eta lanean jarraitzeko aukera ematen du”, adierazi du Ana Arriaga Simon Bolivar Museoaren zuzendariak. Azkenik, hildakoen edo heriotzaren errituala zelan egiten zuten azaltzen da. Horretan, ereinotzak, kandela, argizaiolak, ganderailuak… heriotzagaz zerikusia duten askotariko objetuak daude. Erleontziek leku berezia dute. Izan ere, museoaren zuzendariaren berbetan, erleontziek berebiziko garrantzia zuten: ” Familiako bat hiltzen zenean, elizakoek abereei heriotzaren berri ematen ziete, eta bereziki erleei. Horiei argizaria egiteko eskatzen zieten, ondoren, elizara eroaten zuten hildakoari eskaintzeko”. Errotalde baserriko erleontzien argazkiekin osatu dute erakusketa, eta irudietan oihal beltz batekin estalita agertzen dira ontziak. Izan ere, oihal zuriz estaltzen zituztenez, lutoa jantzi esamoldea erabiltzen zuten herritarrek. Andabideak auzolanean egin eta mantentzen zituzten, eta gaur inauguratu duten erakusketaren zati handi bat ere auzolanari esker egin dutela azpimarratu du Bilbaok, eta izan duten laguntza eskertu du. Bizkaiko Foru Aldundiaren Agiritegi Historikotik zein hainbat bibliografietatik hartu dute informazioa, baina, datu eta azalpen asko ziortza-bolibartarren ahotik jaso dute. “Bolibarko auzuneetan jendeari galdetzen ibili gara, eta euren ekarpena ere badago”.

Erakusketa bisitatu ostean, antzinako andabideetako baten parte bat egin dute, eta andabide guztiak amaitzen ziren lekuetako batean elkartu dira, San Tomas elizan. Museoaren aurretik, Simon Bolivar plazara hurreratu, eta bertan lore eskaintza egin dute Askatzailearen omenezko monolitoan. Ondoren, elizpean kopaua izan dute. Andoni Iturbe Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura zuzendariak bertaratukoei ondoetorria eman die, batik bat Venezuelatik eta Boliviatik Ziortza-Bolibarrera hurbildu diren gonbidatuei. Urtero-urtero Simon Bolivarren jaiotzaren 235. urteurrenean urtero-urtero gero eta jende gehiago biltzea seinale ona eta pozgarria dela nabarmendu du. “Museo honetan egiten duen lanagatik eskerrak eman nahi dizkiot Anari. Bera da honen arima”. Bestalde, gaurko ekitaldian, Danak ez dira berdinak: bideak ezagutzen hitzaldia eman du Bilboko Euskal Museoko Ikerketa eta Proiektu berrien arduraduna den Amaia Basterretxeak. Aurretik zuzendari izandakoa ere bada, eta ikerketa historikoetan eta arkeologikoetan ibilbide oparoa egin du, eta batez ere bideen ikerketan sakondu du. Bere berbaldian bidearen definizioa eman, eta bide mota desberdinei buruzko azalpenak eman ditu. Hala, XV-XVIII. mende artean Bolibar eta Ziortzan zeuden bide motei buruz aritu da. Artxiboetako dokumentuetan ageri den toponimia eta gaur egungoa desberdina dela-eta, horrek lana zaildu diola adierazi du. “Bide hauen ibilbidea zein den ez dakigu”. Esate baterako, Ziortzaren komunikazio bideak azpimarratu ditu. “Ziortzak Durango, Ermua eta Lekeitiogaz komunikazio zuzena zeukan, aberatsa zelako. Burdinola asko zeuden, harria ateratzen zuten Oizetik eta pinu asko zituen eta ikatza egiteko basoak”. Ordutegia. Erakusketa abenduaren 28ra arte egongo da ikusgai. Martitzenetik barikura 10:00etatik 13:00etara dago zabalik (uztailean eta abuztuan baita 17:00etatik 19:00etara ere). Zapatu, domeka eta jaiegunetan, berriz, 12:00etatik 14:00etara bisitatu daiteke museoa.