Lekittoko Deabruen hamar urteko sugarra
Lekittoko Deabruak antzerki taldeak ‘Mingorri, Lekittoko Deabruen 10 urteko sugarra’ dokumentala aurkeztuko du abenduaren 16an, 18:00etan, Ikusgarri zinema aretoan. Trailerra ikusgai dago.
Posible da hamar urteko ibilbidea ordubete eta zazpi minututan laburtzea? Bai. Lekittoko Deabruek 10. urteurrena borobiltzeko Mingorri. Lekittoko deabruen 10 urteko sugarra dokumentala grabatu dute. «Oso ondo irudikatzen da hamar urteko ibilbidea eta bilakaera», aitortu du Hodei Izarra zuzendaritza lanetan lagundu duen taldeko kideak.
Askotarako ematen dute hamar urtek, ahaztuta zeuzkaten gauza asko ekarri dituzte gogora. 1990ko hamarkadara arte joan dira atzera. Gaur egungo Lekittoko Deabruak ez da 2012ko Lekittoko Deabruak, beste esperientzi bat daukate, beste ibilbide bat, beste talde bat da, azken batean. Zelan heldu dira egungo egoerara? Galdera horri erantzuten dio dokumentalak. «2015az geroztik ez gara gelditu, inertziak ez dizu denborarik ematen atzera begira jartzeko, geldialdi bat egiteko». Sustraietara jo dute zuzenean. Nondik sortu ziren ikertu zuten, eta lehen su ikuskizunak Lekeitiora 1990an heldu zirela ikusi dute. 22 urtez egon zen Kale Antzerkia herria elikatzen, taldea sortzeko ideia eduki arte. «Gauza handiak egiten dituen talde txiki bat gara, nahi barik apurtu ditu hormak».
Dokumentalaren aurkezpena. Argazkia: Aingeru Bidaurreta.
Urteurrena antolatzerakoan ideia desberdinak jarri zituzten mahai gainean, eta horietako bat dokumental bat egitea izan zen. Zail ikusten zuten antolaketa eta prozesu dena haien gain hartzea, ekintza eta ikuskizun asko zituzten urteurrenean, eta dokumentalak egunerokotasuna asko baldintzatu zezakeen. Horregatik, Ibai Zabala zinemagileagaz jarri ziren harremanetan. «2021eko Gabonetan jarri ziren harremanetan, eta berehala onartu nuen». Hamar urteko ibilbideko bideo eta argazki artxiboak eman zizkioten. Dena bere esku. «Hasiera batean handiegi ikusi nuen», aitortu du. Zabala ez da taldeko partaide, eta zailtasunak izan zituen erreferentzia bakoitza bere momentuan kokatzeko. «Buztina nire eskuetan izan nuen, baina kideek gidatu ninduten».
Domino fitxak. Hain zuzen ere, Izarra izan da gidaria, irakaslea. «Beharrezkoak ikusten genituen irudi denak elkartu ditugu, eta ez bakarrik gure artxibo pertsonalekoak». Udaleko artxibora jo zuten, baita Kale Antzerkikora ere Imanol Agirreren eskutik. «Urrea balio du horrek, 1990eko hamarkadatik gordeta irudiak». Domino fitxak bezala irudikatu dute dokumentala, taldeak emandako aurrerapauso bakoitzak zabaldu zituen bide berriak. Hari narratibo bera jarraitu dute, eta kide bakoitzak bere zertzeladak eman ditu. Hasiera batean, helburua zen Lekeitioko Euskal Zine Bileran aurkeztea, baina ez ziren heldu. «Gauza bat da buruak esaten dizuna eta beste bat errealitatea». Gainera, beste fronte asko zituzten zabalik urteurrenean, eta modu naturalean aldatu zuten hasierako ideia.
Lehen planteamenduaren arabera, dokumentalak urteurreneko azken ekintzak aurreratuko zituen. Kale Antzerkiko 35. urteurreneko ikuskizunerako bidea izatea zen helburua. Baina aldatu egin behar izan zuten, nahi zutena lortzeko. «Nahi genuena, nahi genuen moduan lortzeko aukera zabaldu zitzaigun». Euskal Zine Bilerarako filmak 35 minutu izan ditzake gehienez, adibidez. Apiriletik irailera arte bildu zuten eduki dena, eta azken bi hilabeteetan hori dena antolatu behar izan dute. Ez da erraza izan. Aurtengo urteurreneko ekintzak ere sartu nahi izan dituzte, eta Zabalak berak grabatu ditu horietako asko. «Osatuago geratu da, Lekeitioko 35. Kale Antzerkian egindako ikuskizunagaz».
Inflexio puntua. «Pandemia ostean herrira itzultzeko modurik onena izan zen. Amesten genuena gainditu zuen, faltan botatzen genuen herrian irtetea, 2019an izan zen azken aldia». Gainera hiru ikuskizun batean batu zituzten, Lekittoko Deabruen ikuskizunari Diables de Riudomseko lagunak eta Zo-Zongo perkusio konpainia gehitu zitzaizkien, hiru emanaldi bakarrean. «Ikuskizunean ez ginen jakitun izan, baina, gero, bideoak ikusita, hitzik gabe geratu nintzen» dio batek. «Eromen hutsa izan zen», gehitu du besteak. Kale antzerkitik inoiz baino indar handiagoagaz atera ziren. «Buruan daukagun edozer egiteko gaitasuna daukagu gaur egun». Lekittoko Deabruek Hitzari aurreratu diotenez, Zo-Zongo taldeagaz ari dira elkarlanean, 2023rako ikuskizun bat prestatzen.
Diables de Riudoms talde katalaneko kide batek hurrengo egunean bidalitako audio mezu bat jarri du Izarrak: «Ez dugu inoiz horrelakorik bizi, parte hartu dugun Correfoc-ik handiena izan da». Hori entzuteak «bihotza apurtzen» diola dio Lekittoko Deabruetako kideak.
Joan den astean aurkeztu zieten taldeko kideei dokumentala, Gizaburuagako egoitzan. «Omenaldi txiki bat da, taldeko partaide izan direnei eta gaur egun ez direnei, haiek ere geure historiaren parte direlako. Baita geure buruari ere. Kide asko hunkitu egin ziren». Haiek dira, azken batean, protagonistak. «Denetariko jarrerak egon dira kamera aurrean, batzuk eroso egon dira, beste batzuk, ordea, zer esan jakin barik», esan du Zabalak. Orain konturatu da parte hartu duen lehen dokumentala dela, orain arteko guztiak film laburrak izan direla.
Laguntzaile gehiago eduki dituzte. McOnak taldeak abesti bat eman die dokumentalerako eta Katxalalote diseinuko lagunek ilustrazioak egin dizkiete, dokumentalean animazio moduan doazenak.
Aurrerapen bideoa kaleratu dute dagoeneko, eta herritarren artean harrera ona eduki du: «Gogoz dago jendea. Duda barik Ikusgarri aretoa beteko dugu, eta jendea pozik aterako da».
