«AAren garapen etiko eta legezkoa daude BAICen lanaren oinarrian»
Eusko Jaurlaritzak eta eragile pribatuek bultzatuta, «industria eta gizartearen erronka eta beharrei erantzuteko» sortu zuten Euskadiko Adimen Artifizialaren Zentroa.
Laura Marron, BAICeko Zuzendari NagusiaBasque Artificial Intelligence Center Zer da BAIC, Euskadiko Adimen Artifizialaren Zentroa?
BAIC, Euskadiko Adimen Artifizialaren Zentroa, 2021ean sortu zen Eusko Jaurlaritzak eta beste hamabost eragile pribatuk bultzatuta, Euskadin adimen artifiziala garatu eta ezartzeko. Helburu nagusia da AAren bidez lurraldearen lehiakortasuna eta berrikuntza sustatzea, ekosistema oso bat koordinatuz, enpresa, erakunde publiko, zentro teknologiko eta unibertsitateekin batera. BAIC-ek ikuspegi kolaboratibo eta integratzailea du, eta etika eta subiranotasuna ditu oinarri AAren garapenean, teknologia aplikatzea gizarte ongizaterako bide gisa ulertuz.
Zerk bultzatu zuen BAICen sorrera? Zein zen AAren egoera?
BAICen sorrera Euskadiko industria eta gizartearen erronka eta beharrei erantzuteko izan zen, teknologiaren aro berri honetan lehiakortasuna mantendu eta areagotzeko AAren beharra gero eta ageriagoa zelako. Euskadin AAren egoera hasierako faseetan zegoen, baina AA teknologien potentziala eta aplikazio praktikoen beharra ikusita, Eusko Jaurlaritzak eta ekosistemako hainbat eragilek BAIC sortu zuten. Helburua izan zen AAren erabilera eta ezagutza zabaltzea, Euskadiko enpresa-sareari eta sektore estrategikoei tresna berritzaile eta eraginkorrak emanez. AAren erabileraren inguruan sektore batzuk aurreratuago zeuden, baina beste batzuek hasi berri zuten digitalizazio eta AAra egokitzeko prozesua, eta horregatik beharrezkotzat ikusi zen AA aplikazio praktikoak bideratuko zituen zentro bat edukitzea.
“Helburua AAren garapena eta aplikazioa azkartzea da, ikuspegi arduratsu eta kolaboratibo batetik”
2024-2026 Plan Estrategikoa osatu duzue. Martxan dago?
Bai, 2024-2026 Plan Estrategikoa dagoeneko martxan dago eta BAICen ekintzak gidatzeko ibilbide-orria da. Planak Euskadin adimen artifiziala garatzeko eta ezartzeko estrategiak, helburuak eta jarduera-ildoak ezartzen ditu, AAren erabilera etikoa eta erantzukizunezkoa sustatuz. AA aplikatuan Euskadi nazioarteko erreferente bilakatzea bilatzen da, teknologia hau erabiliz industriaren eta lurraldearen lehiakortasuna areagotzeko.
Zein helbururekin sortu da?
BAICen helburu nagusia Euskadin AAren garapena eta aplikazioa azkartzea da, ikuspegi arduratsu eta kolaboratibo batetik. Zentroak AAren erabilera praktikoa indartu nahi du, enpresei eta beste erakundeei beren prozesuak optimizatzen, produktuak hobetzen eta zerbitzuak eraginkorrago bihurtzen lagunduz. Gainera, Euskadi nazioarteko erreferente bihurtu nahi du, AA aplikazioetan aurrerakuntzak sustatuz eta inguruko lehiakortasun industriala eta berrikuntza indartuz. Adimen artifizialaren garapen etikoa eta legezkoa daude BAICen lanaren oinarrian, eta horretarako ekosistemako agenteen arteko elkarlana sustatzen da, etorkizun digital batean Euskadik bere balioak eta subiranotasuna mantendu ditzan.
Zeintzuk dira plan estrategikoaren ardatz nagusiak? Eta jarduera-ildoak?
Bost ardatz nagusiak hauek dira: Behatokia —AAren egoera eta joerak monitorizatzea eta nazioarteko posizionamendua bultzatzea—; talentua eta gaitasunak —Euskadin AAren arloan talentua eta gaitasunak garatzea—; datuen estrategia —Euskadi datuen kudeaketa aurreratuan erreferente bihurtzea, datu espazio federatu eta interoperagarrien sorkuntza sustatuz—, AA aplikatua —ekosistema batean AAren aplikazio praktikoa lehenetsiz, garapen teknologikoan lider izateko—, eta posizionamendua —Euskadiko AAren esparruan konpetentziak nabarmentzea eta mundu mailan kolaborazioa areagotzea—. Jarduera-ildoek AA teknologien erabileraren ezarpena eta hedapena ahalbidetzen duten ekintza praktikoak barne hartzen dituzte, adibidez, kasu praktikoen katalogoa sortzea, enpresen beharrei egokitutako esperimentazio guneak eskaintzea eta hainbat sektoretako AAren aplikazio kasuak zabaltzea.
2023an, Industrian AA Aplikatzeko gida osatu zenuten. Ze harrera izan zuen?
2023an, BAICek industriari zuzendutako AA gida garatu zuen, eta haren helburua enpresei AAren potentziala erakustea eta hura beren prozesuetan nola integratu azaltzea izan zen. Enpresek harrera positiboa eman zioten, eta askok gidaren bidez bere prozesuak nola hobetu zitzaketen aztertu zuten, sektore desberdinetan aplikazioak aurkitzeko eta lehiakortasuna hobetzeko aukera eman baitzuen. Balorazio positiboa izan zuen, batez ere erabiltzaileentzako orientazio argia eskaintzen zuelako eta inspirazio iturri izan zelako enpresa askorentzat.
“Azken datuek erakusten dutenez, AAren adopzioa hazkunde-fasean dago”
Maiatzean Euskadiko AA Aplikatuaren Lehen Kongresuan (ApplAI) bildu zenituzten adituak. Ze gai landu zenituzten?
ApplAI kongresua 2024an egin da lehen aldiz, eta bertan hainbat aditu, enpresa eta akademia bildu ziren. Kongresuan hainbat gai nagusi landu ziren, tartean AAren aplikazioak industrietan eta datuen kudeaketa eta etika. Kongresuak AAren aplikazio praktikoak sustatzeko eta Euskadiko ekosistema aberasteko aukera eman zuen, ideiak eta esperientziak trukatuz. Hainbat sektoretako enpresa eta adituk parte hartu zuten, eta kongresuaren helburua Euskadin AAren erabilera praktikoa eta aplikazioa sustatzea izan zen, erreferente bihurtzeko bidean lagungarri izan daitekeen ekitaldi garrantzitsua bilakatuz. ApplAI 2025 Kongresua hasi gara antolatzen dagoeneko, maiatzaren 14an ospatuko da Euskalduna Jauregian.
Nola gauzatzen da BAICen eguneroko lana? Zeintzuk dira jorratzen dituzuen esparruak?
Eguneroko lanean hainbat sektoretako eragileekin egiten dugu lan, elkarlan publiko-pribatu baten bidez. Erakundeek eta enpresek AA garatu eta aplikatzeko zentro teknologiko eta akademikoekin koordinatuz, proiektu eta kasu praktikoak bideratzen dituzte. BAICen eginkizuna da ekosistemako agente guztiei laguntzea, inspirazio espazioak sortzea eta AA aplikazioak enpresetan modu egokian ezartzeko baliabideak eskaintzea, hala talentua garatzeko, nola datuen estrategiak lantzeko.
AAren datuak ere plazaratu dituzue. Zein da zuen balorazioa? Eta helburu nagusia?
Datuen inguruko balorazioa positiboa da, eta Euskadiko AAren egoera hobeto ezagutzeko baliabide garrantzitsua bihurtu da. Azken datuek erakusten dutenez, AAren adopzioa hazkunde-fasean dago, eta hainbat sektoretan barneratzen ari da, industria manufakturan eta sektore energetikoan bereziki. Helburu nagusia AAren erabilera gehiago zabaltzea eta haren eragina sakontzea da, beti ere etikaren eta arduraren printzipioekin bat etorriz. Horrez gain, AAren ekosistema indartzeko asmoa du, Euskadi Europako erreferente bihurtuz, eta horretarako hainbat neurri ezartzen ari da, besteak beste, datuen gobernantza eta azpiegitura teknologikoak sendotzea, talentua garatzea eta erakundeen arteko lankidetza sustatzea.
Horrez gain, AA erabiltzen duten enpresen artean sektoreren bat nabarmentzen al da?
Adimen artifiziala gehien erabiltzen duen sektorea industria manufakturagintzakoa da Euskadin; izan ere, AAren bidez prozesuak optimizatzea eta eraginkortasuna handitzea lortzen dute. Industria energetikoa eta osasun arloa ere nabarmentzen dira, AA aplikazioen potentzialak sektore hauetan aukera asko eskaintzen baititu, adibidez, prozesuen automatizazioan, mantentze-lanak aurreikusten eta diagnostiko eta tratamendu pertsonalizatuak hobetzen. Gutxien erabiltzen duten sektoreak, berriz, zerbitzu tradizionaletara edo AAren ezarpen maila txikia duten arloetara bideratutakoak dira, non digitalizazioa oraindik erabatekoa ez den. BAICek sektore bakoitzari egokitutako AA aplikazioak erakusteko baliabideak eskaintzen ditu, sektore jakinetako inspirazio kasuak eta enpresen beharretara egokitutako konponbideak emanez.
