Kontzientziak piztu eta irakurketaren garrantzia azpimarratzeko helburuagaz hitzaldia eskainiko du Gorka Aurrek, Ondarroan
Bi saio eskainiko ditu Gorka Aurrek Ondarroan. Lehenengoa, hitzaldi formatuan izango da, martxoaren 21ean [barikua]. Bigarren saioan 12 urtetik 17ra bitarteko gaztetxoentzako irakurketa froga eramango du aurrera, martxoaren 28an [barikua]
Gorka Aurre. Lekturalia Zuzenbidean lizentziatuta, Euskal Herriko Unibertsitateko irakasle izana eta Euskal Itzultzaile, Zuzentzaile eta Interpreteen Elkarteko (EIZIE) kide aktiboa da Gorka Aurre Urtzaa. Azken urteetan, irakurketaren garrantzia azpimarratuz, ikasle, irakasle zein gurasoen kontzientziak pizten dabil hitzaldien bidez. Hala, Ondarroa izango du hurrengo geraleku martxoaren 21ean [barikua] eta 28an [barikua].
Lehenengo datan, Irakurketaren osasuna eta eraldatze premia izenpean guraso, irakasle eta ikasleentzako hitzaldia eskainiko du, 19:00etan, eta bigarrenean, irakurketa froga praktikoa egingo du 12 urtetik 17 urtera bitarteko gazteekin, 18:30ean hasi eta 20:00ak arte. Bi ekitaldiak Kofradia Zaharrean izango dira eta bertaratzeko interesa duenak aurretiaz izena eman beharko du; gorka.aurre13@gmail.com helbidera mezua bidalita edo 687 88 48 13 telefono zenbakira deituta.
Irakurketak duen garrantziaz jabetu eta kontzientziak piztea da hitzaldiaren helburua; izan ere, duela 50 urte irakasten zen metodologia berarekin irakurtzen dela dio Aurrek, eta ondorioz, irakurketa “sekulako gainbehera” prozesuan sartuta dagoela adierazi du, “bikain irakurtzeko lehen baldintza bikaintasunez hitz egiten jakitea delako”.
Aurreren hitzetan, irakurtzeko “ezagutza handia behar da”: “Bizikletan ibiltzen behin ikasten da eta betirako. Irakurtzen ikasteko gero eta ezagutza handiagoak behar izaten dira eta beraz, maila desberdinak gainditzen joatea eskatzen duen trebakuntza da. Irakurtzen jakitetik urrun, deskodifikatzen besterik ez dakigu. Jendeak harridura adierazten du irakurtzen jakin beharrean dekodifikatzen besterik ez dakigula diodanean, baina horrela da. Metodologia oso zaharkituaz gabiltza, eta azken 50 urteotan ez dugu irakurketa metodologian ezer aldatu, ikastetxeetan gabezia asko dituen betidaniko irakurketa klasikoa irakatsiz baitabiltza: zaharkitua, geldoa eta kontzentrazioa galtzeko aproposa. Eta horrek guztiak, ulermen eza dakar”.
Duela 25 urtetik Goi Mailako Irakurketa Metodologia irakasten dabil Aurre, eta irakurtzeko LEKTURALIA metodologia jasoaren berri eman eta irakasteaz gain, egungo metodo klasikoa behin 12 urtetik aurrera ordezktu beharra dagoela mahaigaineratu du: “2012tik gaur egunera ikusi genezake zer-nolako gainbehera izan duen irakurketak. Bi urtetik behin Eusko Jaurlaritzak “Ebaluazio Diagnostikoa” argitaratzen du, eta nazioarteko beste zenbait ikerketek ere urtero argitaratzen dituzte irakurketari buruzko datuak. Guztietan, ondorioa berdina da; egoera ez doa hobera, alderantziz baizik; gainbehera etengabe batean murgilduta dago irakurketa”. Aurreren ustetan irakurketak “etsai edo kontrako elementu” asko ditu; besteak beste, esparru digitala: “Esparru digitala egungo gazte, nerabe eta baita heldu askori ere irakurketa baino jarduera askoz erakargarriagoa egiten zaie edota interes gehiago pizten die. Gainera, gobernuek, esparru horretan egiten dituzte inbertsio eta apustuak, eta ez irakurketan. Hortaz, nola hobetuko da egoera?”.
Eusko Jaurlaritzak 2013an DBHko irakasleentzako Irakurketaren inguruko Orientazioak izeneko agiria argitaratu zuen. Helburua irakurketa-praktika eraginkorra izateko beharrezkoak ziren ikasleen gaitasunak indartzera zuzendutako proposamenak adierazi eta ikastetxeetan abiaraztea zen.
Aurrek dioenez, “irakurketaren egoera hobetzeko helburuz argitaratu bazen ere, alferrik izan da ez bait du ezer aldatzerik lortu azken 12 urteotan eta ondorioz egoerak, etengabe, urterik urte, okerrera besterik ez du egin eta horren lekuko, emaitza txarrek. Gainera, 2024ko martxoan Irakurketa Estrategia izeneko agiria argitaratu zuen Eusko Jaurlaritzak, eta 2013koaren jarraipena besterik ez da. 2013an argitaratutako dokumentuaren itzalpean 2024ra arte emaitzarik lortu ez dena ikusita, eta 2024an argitaratutako dokumentua aurrekoaren jarraipena dela ohartuz, zer-nolako emaitzak lortuko ditugu? Erantzuna argia da: 2012tik gaur arte emaitzarik izan ez dena ikusiz, aurrerantzean, jarduera berdinak abiarazi eta garatuz, antzua da emaitzak lortu nahi izatea. Oraingoan ere ez da, ikusitakoa ikusita, irakurketa hobetu ez eraldatzerik lortuko”.
Horrez gain, ikastetxeen arduran jarri du fokua Aurrek, eta Eusko Jaurlaritzako dokumentua abiapuntutzat hartuta ikastetxeei garatzeko eskatzen dizkieten planei buruz aritu da: “Ikastetxeei planak egiteko eskatzen die Eusko Jaurlaritzak argitaratutako dokumentuak, baina kontua da, ikastetxeek ez dakitela planak egiten. Hezkuntza sistemak ez du irakurtzen irakasten, irakasleek ere ez baitute irakurtzen. Irakaskuntzak deskodifikatzen erakusten du, eta, beraz, ikastetxeetan irakurketaren bueltan egiten diren planak antzuak dira”. Gainbehera honek ikasleari “bete-betean” eragiten diola argi dauka Aurrek: “LH 3tik LH 6ra, hau da, 8tik – 11ra bitartean diren ikasleei, oroar, irakuketa froga ugari egiten zaie ikastetxeetan, horrela ikasturte bakoitzerako ikastetxeek ezarritako irakurketa-helburuak lortzen dituzten neurtzeko baina DBHtik aurrera irakurketa ez da lehentasun ez arretagune. Beraz, 12 urterekin ikasleak irakureketa arazorik baldin badu, arazoa ikaslearena da, ez ikastetxearena.Egoera horrek, umearengan, arlo akademikoan, pertsonalean zein emozionalean ere, sekulako eragin eta ondorio latzak dakartza”.
Irakurketa matematikarekin alderatu du Gorka Aurrek, eta bataren eta bestearena antolaketak jarri ditu jopuntuan: “Adibide garbia da matematikarena, deribatuak edo integralak ez dira ematen 12 urterekin, baizik eta Batxilergoan. Edo ekuazioak ez dira 8 urterekin ikasten. Matematikak antolatuta daude, eta badakigu urte bakoitzean zer ikasi edo irakatsi behar dugun, irakurketarekin ordea, ez da hori gertatzen”.
Horrenbestez, irakurketaren egoera “kritikoa” landuko du Gorka Aurrek Ondarroako hitzaldian, eta Kofradia Zaharrera bertaratzeko deia egin die gaiarekiko interesa dutenei: “Irakurketaren orain arteko garapenaz aipamenik egiteaz gain, egungo egoeraz jardungo dut eta, jakina, irakurketa eraldatzearen premia eta jarduerez ere. Bestalde, gerora irakurketak izango duen bilakaeraz ere arituko naiz. Irakurketari lotuta ikastetxeen zeregin eta ekarpenaz ere hitz egingo dut. Gaurko gizartean goi mailako prestakuntza beste inoiz baino beharrezkoagoa dela aintzat hartuz, hezkuntza sistemak eskainitako irakurekta-formazioren emaitzarik eza eta gabezia-egoera ikusiz, gurasoei euren umeak Goi Mailako Irakurketa Metodologian gaitu ditzatela eskatuko diet”.
