Olatz Zarate: "Lehen sorospen ikastaro txikiak komenigarriak izaten dira zelan jokatu jakiteko"
Etxeko txikien gaixotasun eta istripuei zelan erantzun jakiteko hitzaldia eskainiko du Olatz Zarate lekeitiarrak eguenean [martxoak 18] 16:45ean, Lekeitioko Azkue Ikastolan. Hitzaldi irekia izango da, eta teoriaz gain kasu praktiko batzuk ere landuko dira.
Olatz Zarate Familia Medikua. Argazkia: Olatz Zarate Zer izaten da garrantzitsuena istripu txikiak gertatzen direnean?
Umeari edo beste edonori gehien lagunduko diona norbere lasaitasuna da. Askotan oso urduri jartzen garenean ez ditugu gauzarik nabarienak ikusten, lasaitasunak eta ikastaro txikietan lau gauza ikasteak ondo jokatzera eramaten gaitu. Duda barik, istripua txikia denean, umea zelan dagoen ikusi eta norberak lagundu ahal dio, baina istripu handiago baten aurrean, ahal denik eta lasaien egon eta abisuaren gainean jarri behar dira osasun sistemak. Kasuaren arabera, osasun etxera eraman behar da edo anbulantziari deitzea komeni da. Horregatik diot, lehen sorospen ikastaro txikiak komenigarriak direla zelan jokatu jakiteko.
Erorketak edo kaskarrekoak gertatzen direnean, esate baterako, zer da egin behar dena?
Lehenengo gauza ikusi behar dena da, umea zelan dagoen. Berba egin behar zaio, ikusi erantzuten duen, ikusi umeak betiko modura egiten duen oinez, eta beste kexurik ez badauka, kolpean ura edo izotza jartzeagaz nahikoa izan daiteke. Ordea, asko kexatzen bada, zer edo zer gehiago eman ahal zaio kontuan izanda beti ere, parazetamolak ez duela sendatzen, lasaitzeko besterik ez dela izango.
Eta kolpea handia izan bada?
Umetxo batek buruan kolpea hartuta iruditzen bazaizu ez duela betiko modura oinez egiten, lokartu egiten dela edo berba arraro egiten badu, hobe da osasun zerbitzuetara jotzea. Gure kasuan, Lekeition, 24 orduz daukagu martxan osasun etxea, eta zalantza baten aurrean kontsulta egitea hobe. Umea ezin bada mugitu 112ra deitu, bestela osasun zentrora eraman, balora dezaten.
Sudur edo belarri zuloetatik zer edo zer sartzea ere ohikoa izaten da umeen artean. Zelan jokatu behar da kasu horietan?
Oso kanpoan badauka sartu duena, eskuz atera daiteke, bestela sekula ere ez da ibili behar sudur edo belarri barruetan arakatzen pintzekin. Zerbitzu medikuak horretarako gaude. Guraso batzuei estutasuna ematen die horrelako kasuekin emergentzia zerbitzura etortzea, baina gu laguntzeko gaude.
Janariagaz edo beste zerbaitekin arnasbidea ixten bazaio umeari zer egin behar da?
Klasean azalduko ditut horri buruzko lau puntu. Lehenengo gauza egin behar dena 112ra deitzea da. Etxean maniobra guztia eginda arnasbidea garbitzen bazaio ondo, bestela arazoa larritzen badoa eta ez baduzu eman abisu, anbulantziak denbora behar du heltzeko. Beraz, horrelako kasu larrietan hobe da lehenengotik 112ra deitzea. Zenbaki horretara deitzen denean, mediku bat jartzen da eta telefonoz ere ematen dira jarraibide batzuk. Gero, umea askatzea lortzen duzula, abisatuko digute bide erdian, baina bai da garrantzitsua abisua ematea. Ospitaleak horren urrun ditugun lekuetan are gehiago.
Lehen sorospenak ematen jakitea, beraz, bada garrantzitsua.
Beti pentsatu dut ikasgai bat izan beharko litzatekeela. Dakizkigu hainbat erreka, formula edo filosoforen teori, baina, gero, ez dakigu estutasun baten aurrean edonoren bizia salbatu dezaketen hiru pauso ere. Gizarteak kasu batzuen aurrean jakin beharko luke zer egin, eta horregatik ni saiatzen naiz klaseak ematen. Etxean dagoenak lau gauza egiten baditu, ematen digu giltza lagundu ahal izateko. Nagusiek modura, umeek ere ikasi ahal dute.
Etxean botikin bat edukitzea beharrezkoa da, zer edo zer gertatzen denerako?
Ez da askorik behar, betiko hiru gauzak. Termometroa sukarra hartzeko, eta hori jaisteko zer edo zer. Hortik kanpo tratamendua behar baduzu, medikuak aginduko dizu. Garrantzitsuagoa da jakitea momentu bakoitzean zer egin behar den botikin itzel bat edukitzea baino. Desfibriladoreekin gertatzen da sarritan hori. Herri askotan jarri dituzte, baina inork ez badaki erabiltzen, ez edukitzea modura da.
