Sancho El Sabio Vital Fundazioak Irene Galarraga mutrikuarraen lana saritu du
'Izena duena bada izenburupean. Euskal nortasuna, historia eta sinbologia Iratin' lanarekin Sancho El Vital Fundazioak antolatutako ikerketa lehiaketako saria irabazi du Irene Galarragak.
Argazkia: Sancho El Sabio Vital Fundazioa. Sancho El Sabio Vital Fundazioak antolatutako Unibertsitateko Ikerketa Lehiaketako saria irabazi du Irene Galarraga Arrieta mutrikuarrak, euskara idatzitako artikuluagatik. Izena duena bada izenburupean. Euskal nortasuna, historia eta sinbologia Irati-n (2022) izenburupean burututako lanean Paul Urkijoren Irati filma hartu abiapuntutzat Galarragak, euskal zinean euskal nortasuna zein ikurren bidez irudikatzen den aztertzeko.
Komunikazio Gradua burutu ostean Historia Garaikideko masterra egin zuen Galarragak. master amaierako lanean ikasketa biak uztartzea helburu izanik, euskal zinea aztertzea erabaki zuen. “Ikurrak nazio kontzientzia eraikitzen laguntzen dutela abiapuntutzat hartuta, euskal nazionalismoa ez dela salbuespena ikertu nahi izan dut. Horren aurrean, Irati filma aukeratu nuen eta orain, doktoretza bat burutuko dut, bide horretatik jarraitu eta beste 18 pelikula aztertuta“.
Ikerketa burutzeko orduan, sinbologiari eta nortasunari erreparatuta eta helburua lortzeko bidean, galdera desberdinak erantzuten saiatu da autorea: “Zein sinbolo erabiltzen dira Iratin euskal nortasuna irudikatzeko? Zein da sinbolo horien tratamendua, nola irudikatzen da? Zein da sinbolo bakoitzaren erabilerak bidaltzen duen mezua, nola interpretatzen da?”. Galdera horiei erantzunez Galarragak ondorioztatu du Irati filma gaur egungo diskurtso gisa kontsideratu daitekeela: “Euskal mitologia babesteko eta zaintzeko aldarrikapena da. Ikurren eta mitologiako pertsonaien erabileraren bitartez, Paul Urkijok euskal mitologia zaintzean euskal izatea eta nortasuna eta mantendu egingo dela adierazi nahi du, eta aldi berean, natura zaintzearen aldeko aldarrikapena ere bada. Hau da, Naturari mina egitean, euskal mitologiari ere egiten dio, eta horrenbestez, euskal izaerari ere bai”.
Egilearen arabera, diskurtso hau ikurren bitartez plazaratzen da filmean, eta guztira, 13 ikur antzeman ditu: “Nafarroako erresuma da agertzen den sinboloetako bat, eta baita Iratiko basoa ere. Natura babesteko aldarria leku baten bidez irudikatzen da eta Iratiko basoa da toki hori. Eguzki-lorea ere behin eta berriz ageri da filmean, babes sinbolo gisa”. Eneko Aritza, Lauburua edo pertsonaia mitologikoak ere sinbolotzat identifikatu ditu Galarragak: “Pertsonaia mitologikoen artean garrantzitsuena Mari da, nola ez. Bera da euskal matriarkatua ordezkatzen duen sinboloa. Errepresentazio guztia da Mari, naturaren eta gure ama, hain zuzen. Pertsonaia mitologikoen eta hezur eta haragizkoen ama da, eta denon artean osatzen dugun familia irudikatzen du”. Folklorea irudikatzen duten ikurrak ere identifikatu ditu autoreak; abarkak, alboka eta txalaparta, esaterako.
“Gaur egungo diskurtsotzat hartu daiteken filma da Irati. Ikerketa aurrera eramateko erabilitako metodologiari dagokionez, zinea iturri historiko bat dela esan genezake, nahiz eta historialari asko ez datozen bat baieztapen honekin. Pentsatzeko modu bat transmititu dezake, goi mailako kultur funtzio baitu. Publiko oso zabal batentzat egindako ikus entzunezko produktua da, eta jende masa zabala hartzen du”, adierazi du Irene Galarragak.
Abenduko Sancho El Sabio Euskal Ikerketa Aldizkarian argitaratuko dute Irene Galarragaren artikulu saritua: “Ez nuen espero saria jasoko nuenik. Master amaierako laneko tutoreak bultzatuta aurkeztu nintzen lehiaketara, ekainean, eta urrian deitu zidaten, nire artikuluak saria irabazi zuela esateko”.
