San Joan eguna "goi goitik" ospatzen dabiltza Lea-Artibaiko herri eta auzoetan

San Joan jaiak ospatzen dabiltza Aulesti, Ziortza-Bolibar, Amallo eta Gorozikan.

Aulesti,Markina-Xemein,Ondarroa,Ziortza-Bolibar

2025/06/24

Udari ongi etorria emateaz batera ospatzen dira San Joan jaiak Lea-Artibaiko txoko ezberdinetan. Hala, atzoko San Joan bezperan, txarra erre ondoren, gaur [ekainak 24], San Joan eguna ospatzen dabiltza Aulesti, Ziortza-Bolibar, Amallo eta Gorozikan.

Aulestin, 25. Sobra sariketa izan dute gaur. Parte hartzaileek 12:15erako aurkeztu behar izan dituzte sobrak, eta epaimahaiak aurkeztutako sobrak baloratzeko denbora tarte bat hartu duen bitartean, bigarren Leiho, Balkoi eta Etxe aurreen lore lehiaketako sariak banatzeko aprobetxatu dute. “Epaimahaiak ekainaren 15ean bisitatu zituen parte hartzaileen etxeak, eta balkoi oso politak ikusi zituela azpimarratu du”. Hala, epaile guztien puntuak batuta, Leiho eta Balkoi sariketako irabazlea Alizia Eizagirre izan da, iaz bezala. Josu Uriartek lortu du bigarren postua, eta Arantxi Abrisketak hirugarrena. Etxaurreei dagokienez, Torrekuk eroan du lehen saria, eta Mertxe Gerenabarrenak bigarrena. Guztira, zortzi herritarrek hartu dute parte lehiaketan.

Behin Leiho, Balkoi eta Etxe aurreen lore lehiaketako sariak banatuta, sobra sariketari ekin diote aulestiarrek. 57 parte hartzaileen artean, guztira, zazpi sari banatu dituzte. Lehenengo eta bigarren sarietan hiru saritu egon dira, eta zazpigarrena sari berezi gisa banatu dute. Mertxe Gerenabarrena, Enkarna Anitua eta Izar izan dira lehen saria eskuratu duten herritarrak, eta Maria Nieves Unamuno, Urregarai Eskola eta Olatz Malaxetxebarria izan dira bigarren saria lortu dutenak. Sari berezia, ordea, Hiart Urizarrek irabazi du.

Antolatzaileek esker bereziak eman dizkie San Blas Hirugarren adineko elkarteari. “Eskerrak eman nahi dizkizuegu sobra hainbeste mimogaz eginda ekarri duzuen herritarroi; urtero urtero, falta barik. Baina bereziki eskertu nahi diogu aurten San Blas Hirugarren adineko elkarteari, sobra bat zer den eta zelan egiten den erakusteko eskolan antolatutako ikastaroarengatik. Marije izan zen irakaslea, eta eskolako ume guztiek lorak, belarrak, laboreak, frutak… ezagutu eta sobra bat nola egin ikasi zuten. Belaunaldi berriek ohitura zaharrak ezagutzea oso garrantzitsua da eta San Blas Elkartea lan handia egiten dabil horretan; sobra adibide txiki bat besterik ez da”. Hala, Marije, San Blaseko kideak eta eskolako umeak deitu dituzte, guztiek batera, Jon Zaratek egindako bertsoa abesteko. “Eskerrik asko benetan denoi. Herriak eta eskolak elkar behar dute, eta lehengoa, orain zaindu behar dugu”. Arratsaldean ere festa giroak jarraituko du Aulestin. 17:00etan esku pilota partidak egongo dira frontoian, eta 19:00etan, pintxo potea egongo da herriko tabernetan.

Ziortza-Bolibarren, urtero bezala, tradizioa nagusitu da San Joan Egunean. Herritarrak mezatik atera bezain laster, sobrak mahai gainean jarri dituzte eta guztiek batera argazki benetan koloretsua atera dute. Egunari jarraipena emateko asmoz, 18:00etan herri kirol erakustaldia egongo da. Ondarroako Gorozika auzoan gaur eman diote amaiera jaiei, mezarekin eta lore sorten bedeinkapenarekin. Aurreko egunetan festa giroa «nagusi» izan zuten auzikideek. Izan ere, igandean egun «handia» izan zuten. Goizean goizetik mezagaz eman zioten hasiera, eta jarraian, Maialen Lujanbio eta Unai Agirre bertsolariek bertso saioa eskaini zuten. Ondoren, umeentzako ikuskizuna egon zen, eta jarraian, herri kirolarien txanda izan zen. Mirari, Izarra, Xuhare eta Araia trikitilariek alaitu zuten auzoa.

Auzoaren babesagaz. Auzotarren lan nekaezinagaz antolatzen eta eroaten dituzte jaiak aurrera hainbat herri eta auzotan, eta horietako bat da Markina-Xemeingo Amallo auzoaren kasua ere. Auzolanean egindako “lan handiari” esker, aurten ere lau eguneko egitaraua atera dute aurrera markina-xemeindarrek.

Hala, gaur [ekainak 24] San Joan egunagaz batera eman diete amaiera jaiei; goizean meza egon da, eta ostean “giro ederrean” elkartu dira auzoko trikitilariak entzun eta nagusien jolasak egiteko. 13:00etan, ostera, eguneko punturik gorena heldu da. Iaz egindako apustu baten harira, Xabat Agarre eta Aitor Olazar gerri tiran neurtu dira. 500 kilo baino gehiagoko harriari lotuta, 20 minutuan nork untza gehiago egin aritu dira; Olazarrek 47 metro inguru egin ditu, eta Agarrek, ostera, 35 metro inguru.

Atzo [ekainak 23] aldiz, suaren inguruan elkartu ziren auzotarrak, eta domekan [ekainak 22] karta jokoetan ibiltzeko tartea hartu zuten. XX. Mus Txapelketa eta 34. Briska Txapelketa egin zituzten, giro ezin hobean: “Musean 30 bikote inguru ibili ziren, eta briskan, beste 25 bikote inguru”. Hala, briskako irabazleak Maite eta Juanita markina-xemeindarrak izan ziren, eta musekoak, Xabat berriatuarra eta Julen ispastertarra.

Zapatuan [ekainak 21] aldiz, egun guztiko egitarauagaz gozatu zuten bertaratu zirenek. Umeen mendi martxagaz hasi zuten eguna, 60 partaide ingurugaz, eta ostean, Zerutxu Dantza Taldeak girotu zuen eguerdia. Herri bazkarian, aldiz, 100 lagun inguru elkartu ziren; “gustora” egon ziren bazkaltzen. Arratsaldean, aldiz, Oier Magoak ume ugari erakarri zituen Amallora: “80 ume inguru egon ziren magoa ikusten, eta ondoren umeen jolasak egon ziren. Umeen jolasekin batera hasi ziren zaldi probak, eta hirurak ederrak izan ziren”. Zaldi probetan, lehia “estu-estu” egon zen: “Lehenengoak 52 untza egin zituen, eta bigarrenak gainditu, eta 53 untza egin zituen. Hirugarrenak, ostera, 54 untza egin zituen, eta beraz, emozioz beteriko proba izan zen”. Hala, Aitor Olazarrek irabazi zuen zaldi proba.

Ostean, hiru txirlo bola joko txapelketa lehiatu zuten bolari ugarik, eta egunagaz amaitzeko II. Zortziko Txiki Txapelketako bertso afaria egin zuten; Aissa Intxausti, Jon Maia, Maialen Lujanbio eta Nerea Ibarzabal aritu ziren bertsotan, eta saio “oso-oso polita” eskaini zutela nabarmendu dute antolatzaileek. “Guztien egin zuten saio oso txukuna, baina Nereak lortu zuen txapela”.

Jai batzordeko kideak eskertuta agertu dira denen artean egindako lanagaz, eta azken bost urteetako baloraziorik onena egin dute: “Azken bost urteetako baloraziorik onena egiten dugu aurten. Jende ugari ibili da, eta batez ere zapatuan, Amallo beteta egon zen. Dena egiten dugu auzolanean, eta egiten den lana handia da. Guk 30 urte inguru daramatzagu antolatzen, gure aurrekoei erreleboa hartuta, eta badirudi guri ere hartuko digutela erreleboa bozpasei auzotarrek. Guk orain inertziaz heltzen diogun arren, Amallo asko sentitzen dugu eta sentitzen dugun horretan aurrera jarraitzeko ahalegina egiten dugu”. Era berean, auzoko elkarteko kideek egiten duten lana ere nabarmendu dute: “Elkartean egiten den lana bazkari eta afariak egiteko ikaragarria da. Elkartekoek jai batzordekoekin batera egin dute lan, eta elkarlan horrengatik ez balitz, ez litzateke ez bazkaririk ezta afaririk ere egongo. Beraz, eskertzekoa da egiten duten lana”.